TATÝLLERLERÝ

Gezi Defteri

kuruyemis

Özel günlerimizin özel sohbetlerini paylaştığımız kuruyemiş ailesi, ithal edilen çeşitleriyle birlikte her geçen gün zenginleşiyor. Çerez tabaklarında bir araya geldiklerinde oldukça iştah kabartan kuruyemişler kilo yapıcı özelliğine karşın sağlığa yararlı etkenlere de sahipler.

Genellikle mutlu anlarımızı tamamlayan minik ve farklı tad takviyeleridir kuruyemişler. Uzun kış gecelerinde TV seyrederken gömüldüğümüz puf koltuğumuzun yanıbaşında duran sehpada, heyecan kasırgası spor karşılaşmalarında, café-barlarda, aperatiflere eşlik eden küçücük tabaklarda biraraya gelirler çerezler.
Tombul biçimli fıstık, narin yapılı kabakçekirdeği, sihirli tadıyla Antepfıstığı ve bozanın arkadaşı sarı leblebi, yemeye başlayınca sonu getirilemeyen ayçekirdeği, besleyici özellikli fındık, badem, kuru üzüm, incir ve kayısı, Türkiye'nin çeşitli yörelerinde yetiştirildikten sonra, evlerimizdeki küçük çerez tabaklarında bir araya geliyor ve ağızlarımızı tadlandırıyor.
Bunun yanısıra artık evlerimize sadece Türkiye'nin farklı yörelerinde yetişen çerezleri değil, çok uzak diyarlarda yetişen kuruyemişler yani daha düne kadar yabancısı olduğumuz tadlar da katıldı.

İ t h a l - L e z z e t l e r
Bu ithal lezzetlerin başında, satışı her geçen gün artan ''keşü'' geliyor.
Keşü'nün vatanı, Hindistan. Ancak, Türkiye'de henüz pek bilinmiyor. Yağlı, fevkalade besleyici özellikte, oldukça tombul, bir çeşit yer fıstığı.
Ayıklanmış, yağda kavrulmuş, tuz oranı az, bu fıstık çeşidinin ağzı dolduran, oldukça lezzetli bir tadı var. bir defa tadını deneyince de, kolay kolay vazgeçebilecek bir lezzet değil. Ancak kalorisinin oldukça yüksek olduğunu söylemeliyiz. Keşü'ye en büyük ilgiyi beş yıldızlı oteller gösteriyorlar.
California'dan ithal edilen badem çerez. Dışı sert, içi yumuşak olan bir nevi kavrulmuş mısırın çıtır çıtır çeşidi. Ancak, çiğneme sırasında diş dolguları olanların dikkat etmesi gerekiyor.

İ l a ç - N i y e t i n e
Beyaz leblebi mide suyunu çekmede birebir olduğu gibi, zayıflamak isteyenlerin açlıklarını bastırmada kullandıkları bir çerez.
Adapazarı tarafında yetiştirilen iç kabakçekirdeği ise, prostat ve bağırsakta tenya gibi problem yaşayanlara aç karnına yemeleri tavsiye ediliyor.

Aç karnına bir-iki adet yenmesi tavsiye edilen acıbademden, şeker hastalarına fayda sağlarken; üryani erik, kabuğu soyulmuş incir tadıyla bağırsakları yumuşatıyor. Siyah üzüm, kan yapıcı özelliği nedeniyle çocuklara ve hanımlara, kayısı ise karaciğere iyi geliyor.
Kuru kayısının kükürtle sarartılan çeşidinden başka, buruşuk görünüşü ve koyu rengiyle doğal kurutulan bir türü daha var ki; koku ve lezzet farkı nedeniyle Avrupalılar pek rağbet ediyorlar.
Günümüzde kuru yemişler stresi bastırmakta yardımcı olduğu gibi sigarayı bırakanlara oyalayıcı etki ediyor. Ama burada çok dikkat edilmesi gereken bir husus var. sigarayı bırakmayı deneyenlerin zaten iştahları açılıyor ve yeterince önem vermezlerse bu dönemde kiloları artıyor. Bir de sigaranın arkadaşlığı yerine kuruyemişi tercih edenlerin kilo sorununa herkesten daha dikkat etmeleri gerekmektedir.
İşte gördüğünüz gibi kuruyemiş yaşamamıza birçok kapıdan giriyor. Hem eğlenceli bir çerez, hem ilaç niyetine sağlığımızı regüle ediyor hem de sigara gibi alışkanlıktan kurtulmak isteyenlere can yoldaşlığı yapıyor.

Çerezlerde Yenilikler

Günümüzde klasik kuru yemişler çeşitlenirken, yöresel tatlar daha tanınır olup, yeni lezzetler ortaya çıkıyor. Son aylarda büyük kentlerin kuru yemiş dükkânlarını süsleyen lezzetlerden biri de "Muska Pestili" Antep ve Kilis yöresinde tanınıp, getirilen, İstanbul'un Eminönü ilçesi Mısır Çarşısı Malatya Pazarı'nda boy gösteren pestil, içine üzüm, Antep fıstığı, nişasta, kullanılarak yapılan harcın muska biçimi sarılmasıyla yapılıyor. Uzun dayanma süresine sahip olan bu mamul, Sonbahar'da yapılıp kış boyunca yenebiliyor. Besleyici olduğu kadar üşümeye karşı enerji veren ağızda ısırınca mutluluk bırakan özelliğe sahip.

Kaysı Döneri. Malatya'dan diğer illere transfer olan bir başka ilginç tat olan Kaysı döneri Kaysı, Antep fıstığı, glikoz, şeker, havuç, karışımı. Döner bıçağı yardımıyla yaprak kesilerek yeniyor. Kaysının karaciğere, bağırsaklara, cilde olan faydasının yanı sıra kaysı Döneri yeme şekli, lezzeti, görünüşü ile ilgi çekiyor.
Kuru yemiş tezgâhlarının bir başka yeniliği ise Uzakdoğu ülkelerinden ithal edilen kurutulmuş meyveli şekerleme türleri. Bunlar arasında kuru ananas, kuru mango, kurutularak dilimlenmiş muz, kuru papaya gibi çeşitler bulunuyor. Malatya Pazarı elemanlarından Mehmet Engin Çeşitli tatlarla yapılmış örnekler veriyor.
Natürel Şekerpare Kurutulmuş kaysılar içine ceviz konuyor, kaysılar üzerine tereyağı sürüp fırına veriliyor toz şeker serpilerek yeniyor.

Bir başka yapım şekli ise kuru yaprak kaysı doğal hali ile tereyağında tavada kızartılıyor bu pişirim ile yemek sonrası tatlı olarak yeniyor.
Mevsimi olmasa bile kuru cevizleri taze ceviz yapma imkânı da bulunuyor. Ayıklanmış olarak alacağınız ceviz içlerini su dolu bir kavanoz içinde bir veya iki gün buzdolabında bekletiyorsunuz. Dış çeperi yumuşayarak daha kolay soyulan ceviz içleri, bu bekleme sonrası taze cevizden ayırt edilemeyecek lezzete sahip oluyor. Aynı formül badem içine de uygulanabiliyor. Malatya Pazarının diğer elemanı Hüsnü Soğancı ise son günlerin gözde çerezlerinden biri olan Susamlı Fıstık (Yer Fıstığı) olduğunu söylüyor. Ballı, susamlı, oluşu nedeniyle enerji veren, yerken ağızda bal tadı bıraktığı için tadı beğenilen susamlı fıstıklara en çok Alman turistler rağbet ediyor.
Malatya Çıtırı isimli leblebi üzeri kahveli çikolata kaplı dışı çıtır çerez de turistlerin yeni keşiflerinden sayılıyor.

CEREZLERE KATILAN SON YENİLİKLER

Bezelye ve Bakla çerezi
Uzakdoğu kökenli ithal bir çerez türü olan bezelye çerezi, kavrulmuş ve hafif tuzlu. Kıtır kıtır yenme özelliğine sahip bezelyeler bu hali ile bile damakta bezelyeye has tat, çeşni bırakıyor. Eğlence dünyasının gözde barlarında aperatif, kokteyl türü içeceklerin yanında tüketilirken, en çok bira ile birlikte uyum sağlıyor. Bezelye çerezi kilosu 6 TL'den Mısır Çarşısı girişi No:40'ta Malatyalılar kuruyemişçisinden satın alınabiliyor. Bakla çerezi de bezelye çerezi gibi aynı özellikler taşırken aynı fiyatı taşıyor. Tek farkı bakla çerezinin besin değeri bezelyeye oranla daha fazla olması.

Taze Meyve Şekerlemesi
Malatyalılar Kuruyemişçisinin bir başka yeni ithal çeşidi ise tatlının Dünya merkezi Şam'dan geliyor. Çiçek sepeti kadar estetik bir sunumla ambalajlanıp jelâtin kâğıt içinde sepette bir araya gelen kurutulmuş taze meyve şekerlemeleri arasında armut, kiraz, erik, kayısı, kavun, ceviz gibi sevilen meyveler bulunuyor. Yemek sonrası tatlı niyetine yenilen şekerlemelerden oluşan meyve sepeti bir kg ağırlında olup 24 YTL ile fiyatlanıyor. Kuru yemiş mesleğinde aralıksız 46 yıldır çalışan Cemal Atalay, kuruluştan bu yana üçüncü kuşak olduklarını, taze ve tadında çerezleri yemenin kişiye mutluluk verdiğini belirtiyor. Çerezler, menşeinin binlerce km uzakta olmasına rağmen çerez tabağına sadece bir kol mesafesi uzaklıkta sevenleri ile buluşuyor.

Kuruyemiş Haritası

Başta Avrupa ülkeleri olmak üzere, birçok Arap ülkesine de önemli oranda kuruyemiş ihraç eden Türkiye'nin kuruyemiş haritası şöyle:
Fıstık: Silifke, Anamur, Osmaniye
Badem: Siirt yöresi ve özellikle Ege Bölgesi'nde Datça
Sarı Leblebi: Manisa-Kula, Çorum, Kütahya-Tavşanlı
Beyaz Leblebi: Denizli-Tavas
Fındık: Giresun, Ordu-Bulancak
Kabakçekirdeği: Trakya Bölgesi'nde Edirne
Ayçekirdeği: Kayseri, Erzurum
Antepfıstığı: Gaziantep, Siirt
Mısır Kavurgası: Yeni moda çerezlerden bir tanesi de Kavrulmuş Mısır. Ankara civarından geliyor dışı sert, içi yumuşak özellik taşıyor. Mısır kavurgası olarak anılıyor.
Hollanda'dan gelen yeni teknoloji ürünü fırın, kuruyemişler bantlarda yürürken her tarafını çevirip pişiriyor, nemini ölçüyor, pişirme süresini ayarlıyor, belli kademelerde fanlarla soğutmasını yapıyor, el değmeden tuzlu fıstık , iç Antep badem, Leblebiyi ve kabak çekirdeğini kendi başına tuzluyor.